راهبر تک پل چیست؟
ریل و راهبر جرثقیل (End Carriage) یکی از اجزای اصلی در انواع جرثقیل‌های دروازه‌ای و سقفی است که به حرکت این وسیله روی ریل‌ها کمک می‌کند. راهبر که تشکیل شده از مجموعه‌ای قطعات مکانیکی و الکترومکانیکی است، در دو سر پل جرثقیل نصب شده و نقش مهمی در تثبیت حرکت جرثقیل و ایجاد هماهنگی در عملکرد آن ایفا می‌کند. این وسیله دارای انواع مختلفی است که از جمله آن‌ها می‌توان به راهبر تک پل اشاره کرد.
راهبر تک پل چیست؟
راهبر یک کلگی تک پل یکی از تجهیزات مکانیکی جرثقیل‌های سقفی تک پل است. جرثقیل‌های سقفی برای جابجایی اجسام سنگین مورد استفاده قرار می‌گیرند و بیشتر در صنایع کوچک کاربرد دارند. این مدل از جرثقیل‌ها تنها دارای یک راهبر طولی هستند که دیگر قطعات سیستم مانند قلاب جرثقیل سقفی، وینچ بالابر و... روی آن تعبیه می‌شوند.
راهبر جرثقیل تک پل، مجموعه‌ای از تیرهای افقی با موتوری گیربکس و تعدادی چرخ است که برای حرکت طولی این دستگاه مورد استفاده قرار می‌گیرد. راهبرها به پلی که روی ریل جرثقیل قرار دارند، متصل شده و جرثقیل را در مسیر طولی به حرکت در می‌آورند. این قطعه با سی ریل و باکس ریل که از تجهیزات برقی جرثقیل هستند، مرتبط است.
راهبرها بسته به نوع جرثقیل دارای انواع مختلفی هستند. از دیگر انواع راهبرها می‌توان به راهبر دو پل اشاره کرد که برای انجام حرکات طولی در جرثقیل‌های دو پل مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین از نظر سرعت هم راهبرها را به انواع مختلف تک، دو سرعته یا دور متغیر تقسیم می‌کنند.
اجزای اصلی راهبر جرثقیل
هر راهبر از اجزا و قطعات مختلفی تشکیل شده که هر کدام نقشی در سیستم راهبر و جرثقیل دارند. از مهم‌ترین قعطات تشکیل‌دهنده راهبرها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
-
چرخ‌ها: ساخته‌شده از فولاد سخت‌کاری‌شده برای تحمل وزن بالا و حرکت روان روی ریل؛ با طراحی ساده یا شیاردار برای انطباق با نوع مسیر.
-
بدنه: سازه‌ای مستحکم از فولاد تقویت‌شده که بار و تنش‌های مکانیکی را به‌خوبی جذب کرده و از لرزش جلوگیری می‌کند.
-
موتور: موتور الکتریکی برای تأمین نیروی حرکتی چرخ‌ها، متصل به گیربکس برای کنترل سرعت و گشتاور.
-
گیربکس: این قطعه از دیگر اجزای راهبر تک پل و واسطه‌ای است بین موتور و چرخ‌ها که با تنظیم دور موتور، انتقال قدرت را بهینه می‌سازد.
-
سیستم انتقال نیرو: ترکیبی از موتور، گیربکس و اتصالات برای انتقال مؤثر انرژی به چرخ‌ها؛ گاهی با دو موتور برای افزایش تعادل.
-
سیستم هدایت: شامل رولرها یا راهنماهایی برای حفظ مسیر مستقیم روی ریل و جلوگیری از انحراف.
-
یاتاقان‌ها و بلبرینگ‌ها: اجزایی برای کاهش اصطکاک در چرخش چرخ‌ها و افزایش دوام عملکرد مکانیکی.
ویژگی و مشخصات فنی راهبرهای تک پل
انتخاب راهبر جرثقیل و استفاده از آن در سیستم حرکتی این وسیله باید براساس ویژگی‌ها و مشخصات راهبر انجام شود. به ویژه در راهبرهایی که به سیستم برق رسانی جرثقیل متصل هستند، این موضوع اهمیت بیشتری دارد. مهم‌ترین ویژگی‌ها و مشخصات فنی راهبرها عبارتند از:
-
ظرفیت حمل بار: توان جابه‌جایی بار توسط راهبرها به نوع و ساختار جرثقیل بستگی دارد. بسته به طراحی، این سیستم‌ها قادرند از چند تن تا چند ده تن بار را به راحتی منتقل کنند.
-
سرعت حرکت: میزان سرعت حرکت راهبر قابل تنظیم بوده و معمولاً بر اساس نوع کاربری جرثقیل تعیین می‌شود. این سرعت اغلب در بازه‌ای بین ۲۰ تا ۶۰ متر در دقیقه قرار دارد.
-
ابعاد ریل: راهبر باید با ریل‌هایی که روی آن حرکت می‌کند هماهنگ باشد. نوع و اندازه ریل، نقش مهمی در انتخاب چرخ‌ها و فاصله‌گذاری بین آن‌ها دارد و در طراحی کلی سیستم لحاظ می‌شود.
-
سیستم توقف: برای حفظ ایمنی در زمان توقف یا در شرایط اضطراری، راهبرها به سیستم ترمز مجهز هستند که می‌تواند از نوع مکانیکی یا الکتریکی باشد.
سخن پایانی
راهبر تک پل یکی از اجزای حیاتی در جرثقیل‌های سقفی است که حرکت طولی پل را بر روی ریل‌ها امکان‌پذیر می‌سازد. این سازه شامل چرخ‌های فولادی مقاوم، بدنه‌ای مستحکم، موتور الکتریکی و گیربکس است که با هماهنگی کامل، جابه‌جایی بارهای سنگین را تسهیل می‌کنند. طراحی مناسب راهبر تک پل باعث کاهش وزن مرده جرثقیل، صرفه‌جویی در مصرف انرژی و بهبود عملکرد کلی سیستم می‌شود. همچنین، این نوع راهبر به دلیل اشغال فضای کمتر نسبت به راهبرهای دو پل جرثقیل، در محیط‌های صنعتی با محدودیت فضا بسیار کاربردی است. این قطعه انتخابی مناسب برای ارتقا سیستم جابجایی در کارگاه‌ها است.
